Dit is een verslag van Berno over zijn deelname aan het recente stilteweekend in IJsselstein

“Ik keek er al langere tijd naar uit…”

Twee dagen helemaal aan Zen besteden; ik keek er al langere tijd naar uit. Al jaren neem ik deel aan de avondmeditaties van het Ming Zen Centrum te IJsselstein en Zentrum te Utrecht. Maar dit zag er toch even anders uit. Twee dagen in stilte met 16 keer zazen (25 minuten zitten), gepaard gaande met kinhin (loopmeditatie) en daisan (persoonlijk onderhoud met de zenleraar).

“Bijzonder inspirerend”

En tussendoor de dharmalessen. Deze laatsten stonden in het teken van ‘Eindeloos met Zen beginnen’, zijnde de subtitel van het boek ‘Zen-begin’ van zenmeester Shunryu Suzuki. Zenleraar John de Weerdt, die het stilteweekend begeleidde, stelde een bundel samen met citaten van deze bekende zenmeester, overzichtelijk geordend naar diverse thema’s die bij de zenbeoefening van waarde zijn. De lessen waren bijzonder inspirerend.

De teksten van Suzuki zijn diepzinnig, tegelijkertijd echter zeer toegankelijk. Ze zetten je op een persoonlijk spoor dat je in ‘zensferen’ brengt. Bijvoorbeeld: ‘Zolang je denkt dat je zazen beoefent on iets, is dat geen eigenlijke beoefening’ en ‘De enige inspanning die je zal helpen is het tellen van de ademhaling’. De toelichtingen op de teksten door John waren erg waardevol. En de bijbehorende ervaringen tijdens de meditatie ook. Eindeloos met Zen beginnen is steeds weer geconfronteerd worden met de paradoxen van de beoefening en van het bestaan. Er is een zoeken naar verlichting, tegelijkertijd ‘moet’ het zoeken ook weer opgegeven worden.

Mediteren zonder ‘winstoogmerk’

Zazen is zitten zonder ‘winstoogmerk’, tegelijker koesteren we stilletjes de wens om rustiger, aardiger, evenwichtiger, liever, interessanter of wat dan ook te worden. Er wordt ons voorgehouden dat de commotie van het leven vooral in onze geest zit, en toch gedragen we ons ongedurig naar de ander toe met de stille overtuiging dat als die ander maar anders doet, ook alles anders wordt. En op dat kussentje verwachten we toch ook weer dat we op de een of andere manier wel beloond worden als we ons zo vreselijk uitsloven om zoveel uren roerloos in stilte te zetten. Om dan weer geconfronteerd te worden met de desillusie dat ons toch geen beloning wacht.

“Op jezelf maar delend met anderen”

Het leven van alledag wordt geprojecteerd op dat kussentje waar je even helemaal op jezelf teruggeworpen worpen wordt. Te midden van de andere zenbeoefenaars met wie je de ervaring van de meditatie deelt. Ieder op zijn of haar eigen vierkante meter, maar zeker wetende dat de menselijke ervaringen, verwachtingen, wensen, illusies algemeen gedeeld worden. Teruggeworpen op jezelf maar delend met anderen. In stilte, dat dan weer wel.

“Overgave”

Het perspectief van 16 keer zazen van 25 minuten maakt dat je op voorhand wordt uitgenodigd tot overgave. Nog lang te gaan … wat staat mij anders te doen dan de instructies van de zenleraar maar op te volgen. Het tellen van de ademhaling, het volgen van de ademhaling, de koan die ik opgekregen had door mijn gedachten te laten zweven zonder deze op te willen lossen met mijn gebruikelijke manier van denken. Juist het feit dat het zo’n lange zit was, maakte dat deze bijzonder draaglijk werd en zelfs ‘verlichtend’, doordat er weinig andere opties waren dan te pogen je aan de zazen over te geven. Niet dat dat steeds lukte natuurlijk. De ongedurigheid klopte ook met regelmaat even aan. En zo is het (en niet anders), moedigde John ons aan. Vlucht niet in de gedachte dat het elders beter zou zijn dan hier.

Stilteweekend: “een mooie en waardevolle ervaring.”

Ik vond het stilteweekend een mooie en waardevolle ervaring. Het stille samen-zijn – ook tijdens (vegetarische) maaltijden en theepauzes verzorgd door Annie Yi – voelde eerst vreemd aan, maar ging al snel over in een gevoel van rust: er hoeft hier niets gedaan te worden, behalve hier zijn. Dat is een unieke uitnodiging die het waard is om te ondergaan.

Op naar het volgende stilteweekend

Het waren twee dagen in stilte, maar er was ook de mogelijkheid om slechts een van beide dagen bij te wonen voor wie dat wenselijk was.

En nu … op naar de driedaagse retraite in Doetinchem in december, wederom o.l.v. John de Weerdt.

Berno van Meijel

Stilteweekend verzorgd voor Ming Zen Centrum

Stichting Ming Zen Centrum is lid van de Boeddhistische Unie Nederland