Han Shan (Tang Dynasty 618–907)

De traditie van kluizenaars is diep geworteld in de Chinese cultuur en geschiedenis. Het gaat duizenden jaren terug. Een van eerste bewijzen hiervoor tref je in werken van Zhuang Zi (c. 369 – c. 286 BCE), waar je verhalen tegenkomt over kluizenaars die in harmonie met de natuur leven.

Een hele beroemde kluizenaar is Han Shan (Tang Dynasty 618–907). Hij was een excentrieke, lachende kluizenaar. Hij woonde in grotwoningen vlak bij een kloostertempel met de naam Guojing, waar hij van de zenmeester Fenggan soms wat te eten kregen.

Door de eeuwen heen werden Han Shan en zijn vriend een geliefd onderwerp voor Chinese en Japanse schilders. Ze worden afgebeeld in vodden, met wilde haren en een brede grijns.

Het zenboeddhisme en het taoïsme vormen een belangrijke voedingsbron voor zijn vele gedichten. Zie enkele voorbeelden van zijn gedichten.

SPOT
In het Oosten ligt het huis van een oude vrouw.
Drie of vier jaar geleden werd zij rijk.
Vroeger was zij armer dan ik;
Nu bespot zij mij om mijn lege beurs.
Zij lacht mij uit om mijn achterop geraken;
Ik lach haar uit om haar vooruitgang.
Wij lachen alsof er geen eind aan komt:
Zij vanuit het Oosten, ik vanuit het Westen!

Bron: Cold mountain: 100 poems by the T’ang poet Han-shan; Translated and with an Introduction by Burton Watson. New York 1970, p. 41

HELDERE BLIK
Kwebbelen over eten vult geen maag,
zeuren over kleding verdrijft de kou niet.
Voor een volle buik moet je bij voedsel zijn,
de winter blijft op afstand met een jas.
Maar in verwarring pieker je over van alles
en zegt steeds: “De boeddha zoeken is te moeilijk!”
Keer je geest om – waar anders huist de boeddha?
Laat je ogen geen rondjes draaien daarbuiten.

Bron: Foster, Nelson & Shoemaker, Jack: The roaring stream; a new Zen reader. Hopewell 1996, p. 53

VRIJ
Dit heldere water sprankelt als kristal,
Je kijkt er dwars doorheen tot op de bodem.
Zo ook is mijn geest vrij van denken,
Niets in de ontelbare werelden wekt er beweging.
Omdat hij niet vatbaar is voor willekeur
Blijft hij voorgoed onveranderlijk.
Heb je dit eenmaal leren beseffen
Dan weet je: er is geen binnen of buiten!

Bron: Cold mountain: 100 poems by the T’ang poet Han-shan;Translated and with an Introduction by Burton Watson.New York 1970, p. 104

Ming Zen Centrum is lid van de Boeddhistische Unie Nederland