Bankei – Op deze pagina tref je acht teksten van zenmeester Bankei (1622-1693). Deze teksten zijn gebruikt voor de sesshin van 29 april – 1 mei o.l.v. John de Weerdt.
Inhoudsopgave van deze blog over zenmeester Bankei
- Spiegel
- De levende Boeddha-geest
- Dualiteit
- Wanneer gedachten opkomen
- Op zoek naar verlichting
- Voorschriften
- Gedachten lezen
- Ouders
Spiegel (Bankei)
Vertaling door John de Weerdt, (eind)redactie door Willem Scheepers
Omdat de Boeddha-geest ongeboren is en een schitterende onderscheid makende helderheid bezit, is hij duizend, tienduizend keer helderder dan een spiegel en is er niets dat hij niet herkent en onderscheidt.
De dingen die voorbij komen worden direct weerkaatst in de spiegel. Omdat de spiegel geen bewuste intenties heeft, denkt hij er niet aan om de dingen die voorbij komen al dan niet te verwerpen; ook is er geen gedachte om de beelden te verwijderen of vast te houden.
Dit is de functie van de glanzende spiegel. We kunnen de schitterende onderscheid makende helderheid van de Boeddha-geest het best vergelijken met zo’n spiegel, maar feitelijk komt die niet eens in de buurt: de boeddha-geest is duizend keer, tienduizend keer mooier!
Met de dynamische functie ervan wordt elk object dat voor je ogen verschijnt individueel herkend en onderscheiden, zonder dat je daar ook maar iets voor hoeft te doen. Dus ook al doe je niets, je herkent duizenden verschillende indrukken, vormen en geluid.
Ook verschijnselen zonder concrete vorm – de dingen in het hart van mensen, die niet kunnen worden gezien – worden precies zo weerspiegeld. Zelfs met de verschillende soorten gezichten die je tegenkomt en hun goede of slechte gedachten: ze worden alle weerspiegeld door deze schitterende onderscheid makende helderheid van de Boeddha-geest.
En neem de mensen die hier verzameld en vastbesloten luisteren naar mijn toespraak. Als iemand hoest kun je meteen onderscheiden of het de hoest van een man of een vrouw of van een oudere of een jongere persoon is. En dat zonder dat je opzettelijk moeite doet om te luisteren; zonder een bewuste poging daartoe.
Of neem het geval van iemand die je twintig jaar geleden voor het laatst gezien hebt en sindsdien niet meer gezien hebt: als je die dan toevallig ontmoet komen meteen allerlei gebeurtenissen onmiddellijk en duidelijk op. Dit is wel even wat anders dan de functie van een gewone spiegel!.
Haskel, P. (1984). Bankei Zen. Translations from The Record of Bankai. New York: Grove Weidenfelt.
De levende Boeddha-geest (Bankei)
Vertaling door John de Weerdt, (eind)redactie door Willem Scheepers
De meester sprak zijn gehoor als volgt toe: als je waarlijk de Boeddha-geest hebt gerealiseerd, ga je naar bed met de Boeddha-geest; als je opstaat, sta je op met de Boeddha-geest; wanneer je blijft, blijf je met de Boeddha-geest; wanneer je gaat, ga je met de Boeddha-geest; wanneer je zit, zit je met de Boeddha-geest, wanneer je staat, sta je met de Boeddha-geest; wanneer je slaapt, slaap je met de Boeddha-geest; wanneer je wakker wordt, word je wakker met de Boeddha-geest; wanneer je spreekt, spreek je met de Boeddha-geest; wanneer je zwijgt, zwijg je met de Boeddha-geest; wanneer je rijst eet, eet je met de Boeddha-geest; wanneer je thee drinkt, drink je met de Boeddha-geest; wanneer je je aankleedt, kleed je je aan met de Boeddha-geest. Voortdurend verblijf je in de Boeddha-geest; er is geen enkel moment dat je niet in de Boeddha-geest verblijft.
Je functioneert met perfecte vrijheid in overeenstemming met de omstandigheden door de dingen hun gang te laten gaan. Doe gewoon de goede dingen en laat de slechte achter je.
Maar als je trots wordt op je goede daden en je er aan hecht en je verafschuwt slechte daden, dan ga je tegen de Boeddha-geest in. De Boeddha-geest is noch goed, noch slecht, maar overstijgt beide uitersten. Is dat niet de levende Boeddha-geest? Op het moment dat je definitief de Boeddha-geest gerealiseerd hebt en er geen twijfel meer is, dan zal het oog zich openen waarmee de menselijk geest doorgrond wordt. Daarom wordt mijn school “de heldere-oog” school genoemd.
Haskel, P. (1984). Bankei Zen. Translations from The Record of Bankai. New York: Grove Weidenfelt.
Dualiteit
Vertaling door John de Weerdt, (eind)redactie door Willem Scheepers
Een leek vroeg: “Ik ben dankbaar voor uw onderricht over het ongeborene, maar ik merk dat gedachten makkelijk opkomen als gevolg van mijn ingesleten slechte gewoontes. En wanneer ik afgeleid ben door gedachten kan ik het ongeborene niet ervaren. Hoe kan ik volledig vertrouwen hebben in de ongeboren Boeddha-geest?
De meester zei: “Wanneer je de opkomende gedachten probeert te stoppen dan creëer je een dualiteit tussen de geest die wil stoppen en de geest die gestopt wordt. Hierdoor zul je nooit innerlijke rust kennen. Heb er slechts vertrouwen in dat gedachten oorspronkelijk niet bestaan, maar dat ze slechts tijdelijk komen en gaan als gevolg van wat je ziet en hoort, zonder enige eigen vaste substantie.
Haskel, P. (1984). Bankei Zen. Translations from The Record of Bankai. New York: Grove Weidenfelt.
Wanneer gedachten opkomen
Vertaling door John de Weerdt, (eind)redactie door Willem Scheepers
Een beginnende monnik van vijftien vroeg: “Wanneer ik zazen beoefen, komen er allerlei gedachten op.
Wat moet ik daar aan doen?”
De meester antwoordde: “Het onderscheiden en herkennen van iedere afzonderlijke gedachte is niets anders dan de dynamisch functionerende boeddha-geest. Omdat de boeddha-geest ongeboren is en bovendien een schitterende onderscheid makende helderheid heeft, kan alles opkomen wat er ook maar in je geest aanwezig is. In de boeddha-geest zijn er geen gedachten of ’dingen’; dus als je onbevangen blijft, hoef je je geen zorgen te maken over het verwijderen of stoppen van die gedachten. Je bent dan gewoon op natuurlijke wijze in overeenstemming met de ongeboren boeddha-geest.
Haskel, P. (1984). Bankei Zen. Translations from The Record of Bankai. New York: Grove Weidenfelt.
Op zoek naar verlichting
Vertaling door John de Weerdt, (eind)redactie door Willem Scheepers
“Jezelf inspannen door religieuze praktijken en zazen om zodoende verlichting te bereiken, is helemaal verkeerd.
Er is geen verschil tussen de geest van de Boeddha’s en jullie eigen boeddha-geest.
Door verlichting na te jagen creëer je een tweespalt tussen diegene die verlichting realiseert en dat wat gerealiseerd wordt. Als je ook maar het minste verlangen koestert naar verlichting, dan verlaat je meteen het rijk van het Ongeborene en ga je in tegen de boeddha-geest. Deze boeddha-geest die je van nature hebt gekregen van je ouders is één; niet twee of drie!”
Haskel, P. (1984). Bankei Zen. Translations from The Record of Bankai. New York: Grove Weidenfelt.
Voorschriften
Vertaling door John de Weerdt, (eind)redactie door Willem Scheepers
Een zekere meester van de Ritsu school vroeg: volgt uw Eerwaarde de voorschriften?
De meester zei: “Oorspronkelijk waren de voorschriften voor slechte monniken die de regels met voeten traden; voor degene die in de Ongeboren Boeddha-geest verblijft zijn geen voorschriften nodig. De voorschriften werden onderwezen om voelende wezens te helpen en niet om Boeddha’s te onderwijzen! Iedereen heeft van nature van zijn ouders deze Ongeboren Boeddha-geest meegekregen.
Dus verblijf in die Ongeboren Boeddha-geest. Wanneer je in de Ongeboren Boeddha-geest verblijft ben je hier en nu een levende Boeddha en heb je het niet nodig de voorschriften te ontvangen. Zoiets als het ontvangen van de voorschriften is niet bedoeld voor hen die in de Ongeboren Boeddha-geest verblijven. Wanneer je daarin verblijft kun je op geen enkele manier de voorschriften schenden. Vanuit het perspectief van het Ongeborene zijn de voorschriften dan ook secondair en niet meer dan randverschijnselen.
In de ruimte van het Ongeborene bestaat er niet zoiets als voorschriften….”
Haskel, P. (1984). Bankei Zen. Translations from The Record of Bankai. New York: Grove Weidenfelt.
Gedachten lezen
Vertaling door John de Weerdt, (eind)redactie door Willem Scheepers
Iemand vroeg: “Iedereen zegt dat Uw Eerwaarde de bijzondere kracht heeft om gedachten te kunnen lezen. Is dat waar?”
De meester zei: “In mijn school kennen we dit soort bijzondere zaken niet. En zelfs als dat wel het geval was, zouden we ze niet gebruiken.
Wanneer ik met jullie in gesprek ben ga ik uit van jullie eigen geest, dus dan lijkt het net of ik gedachten kan lezen. Maar ik kan geen gedachten lezen.
Ik ben niet anders dan jullie. Het ongeborene is de bron van de bovennatuurlijke krachten van alle Boeddha’s.
Wees daar aanwezig.
Zonder deze bovennatuurlijke krachten te hoeven zoeken, worden alle dingen dan perfect verzorgd en soepel afgehandeld. In het ware onderricht van het ongeborene wordt alles verzorgd door je eigen geest te leren kennen en te doorgronden, zonder er allerlei vreemde zaken bij te betrekken.”
Haskel, P. (1984). Bankei Zen. Translations from The Record of Bankai. New York: Grove Weidenfelt.
Ouders
Vertaling door John de Weerdt, (eind)redactie door Willem Scheepers
Een non uit Izumo vroeg: “Mijn ouders leven nog. Hoe kan ik mijn plichten jegens hen nakomen?”
De meester zei: “Er is geen specifieke manier waarop je dat zou moeten doen. Verblijf in de ongeboren Boeddha-geest die je van je ouders gekregen hebt, precies zoals het is. Dan kun je op juiste wijze uitdrukking geven aan je plichten naar hen.…”
Haskel, P. (1984). Bankei Zen. Translations from The Record of Bankai. New York: Grove Weidenfelt.
Ming Zen Centrum is lid van de Boeddhistische Unie Nederland
Ming Zen Centrum is lid van de Boeddhistische Unie Nederland
